Soru: Yeni çıkmaya başlayan sakalın gürleşmesi için kesilmesi caiz midir?
FETVA
Allah Teala erkekleri sakal, kadınları ise saç ile ziynetlendirmiştir/süslemiştir.[1] Ayrıca Allah Rasulü ﷺ sakalın erkekler için fıtrattan olduğunu haber vermiştir.[2] Sakalın fıtrattan olmasının manası onun bütün peygamberlere ait bir sünnet olmasıdır.[3] Bu gerekçeyle sakalın kesilmesi hem peygamberlere[4] hem de fıtrata[5] muhalefet olarak kabul edilmiştir.[6] Bununla birlikte Peygamberimiz ﷺ birçok hadisi şerifte sakalın uzatılmasını, bıyıkların ise kısaltılmasını emretmektedir.[7] İmam Nevevî bu bağlamda Buhâri ve Müslim’de sakalın uzatılmasını emreden beş ayrı rivayetin geldiğini haber vermektedir.[8] Emir kalıbı başka bir delil ve karine olmadığı sürece vücûbiyet ifade ettiğinden dolayı[9] Hanefi fukahası erkeklerin sakallarını kesmelerinin haram olduğuna hükmetmiştir.[10] Şafiî mezhebinde ise bu meselede ihtilaf vardır; İmam Şafiî sakalın tıraş edilmesinin haram, Abdülkerîm er-Râfiî ile Nevevî ise bunun mekruh olduğunu ifade etmektedir. el-Ezraî ise doğru olanın Şafiî’nin görüşü olduğunu beyan etmiştir.[11]
Sakalın uzatılması herhangi bir halin istisnası olmaksızın mutlak olarak geldiğinden sakalın daha gür çıkması için jiletle kesilmesi de caiz değildir. Şu da bilinmelidir ki Allah Azze ve Celle kulu ancak ona verdiği kadarıyla mesul tutmakta,[12] ondan gücünün yettiğinden daha fazlasını talep etmemektedir.[13] Kişi için bu hususta evla olanı Allah Azze ve Celle’nin ona verdiğiyle yetinmesidir. Zira Allah Rasulü ﷺ en zengin kimsenin Allah Teala’nın ona verdiğiyle yetinen kimse olduğunu haber vermektedir.[14]
[1] Bkz: İsmail Hakkı Bursevî, Rûḥu’l-beyân fî tefsîri’l-Ḳurʾân (Beyrut: Daru’l-Fikr, ts.), 1/222.
[2] Müslim Müslim, Tahâre, 56 (Hadis No:261).
[3] Halîl Ahmed Sehârenpûrî, Beẕlü’l-mechûd fî ḥalli Ebî Dâvûd (Hindistan: Merkezü Şeyh Ebu’l-Hasen en-Nedvî li’l-Bühûsi ve’d-Dirâseti’l İslâmiyye, 2006), 1/335.
[4] En’âm 6/90. (Allah Teala zikredilen ayet-i kerimede peygambere ittiba etmeyi emretmektedir.)
[5] Rum 30/30. (Allah Teala bu ayet-i kerimede fıtrata uygun davranılmasını emretmektedir.)
[6] Muhammed Zekeriyyâ Kandehlevî, Vücûbü iʿfâʾi’l-liḥye, ts., 15.
[7] Buhari, Libâs, 65 (Hadis No:5893); Müslim, Tahâre, 54 (Hadis No:259).
[8] Ebû Zekeriyyâ Yahyâ b. Şeref b. Mürî en-Nevevî, el-Minhâc fî şerḥi Ṣaḥîḥi Müslim b. el-Ḥaccâc (Beyrut: Daru İhyai’t-Turasi’l-Arabi, 1392), 3/151.
[9] Ahmed b. Ebî Saîd b. Abdillâh Ubeydillâh el-Leknevî Cîven, Nûrü’l-envâr fî şerḥi’l-Menâr (Karaçi: el-Büşra, 2021), 90.
[10] Alâüddîn Muhammed b. Alî b. Muhammed el-Haskefî, ed-Dürrü’l-muḫtâr (Beyrut: Dârül-Kütübil İlmiyye, 2002), 664.
[11] Ebü’l-Abbâs Şihâbüddîn Ahmed b. Muhammed b. Muhammed es-Sa‘dî İbn Hacer el-Heytemî, Tuḥfetü’l-muḥtâc bi-şerḥi’l-Minhâc (Beyrut: Daru İhyai’t-Turasi’l-Arabi, ts.), 9/376.
[12] Talâk 65/7.
[13] Bakara 2/286; En’ân 6/152; A’râf 7/42; Mü’minûn 23/62.
[14] Tirmizi, Zühd, 2 (Hadis No:2305).
