Soru: Çocuğun ismini değiştirirken kulağına tekrardan ezan okumak gerekir mi?

 FETVA

            İsimlerin, şahısların karakteri üzerinde tesiri vardır. Bundan dolayı çocuklara verilen isimler, Peygamberlerin, ashâb-ı kirâmın, İslam’a hizmet eden büyük zatların isimlerinden veya mana itibariyle olumsuz bir çağrışım yapmayan isimlerden seçilmelidir. Nitekim Allah Rasulü ﷺ “Sizler kıyamet günü isimleriniz ve babalarınızın isimleri ile çağrılacaksınız. O halde isminizi güzelleştirin!”[1] buyurmaktadır.

            Çocuk için akika kurbanı kemsek, saçlarını tıraş edip ağırlığınca sadaka vermek gibi İslam’ın yeni doğan çocukla alakalı yapılmasını tavsiye ettiği birtakım uygulamalar vardır. Çocuğa isim verirken sağ kulağına ezan, sol kulağına kamet okumak da bunlardan biridir. Nitekim Allah Rasulü ﷺ torunu Hz. Hasan (r.a) doğunca kulağına ezan okumuştur.[2] Diğer bir rivayette ise Peygamberimizin ﷺ “Kimin çocuğu olur da onun sağ kulağına ezan, sol kulağına da kamet okursa o, ‘ummu’s-sabiyyât’ denilen cinnin zararından korunmuş olur.”[3] buyurduğu nakledilmektedir. Söz konusu rivayetlerden hareketle fukaha, yeni doğan çocuğun sağ kulağına ezan, sol kulağına kamet okumanın müstehap olduğunu ifade etmektedir.[4] Ancak Allah Rasulü’nün ﷺ sonradan birçok kişinin ismini değiştirdiği sabit[5] olmasına rağmen onların kulağına ezan ve kamet okuduğu nakledilmemiştir. Buna göre herhangi bir sebepten dolayı sonradan ismi değişen kişinin kulağına ezan ve kamet okumak gerekli veya mendup değildir.

[1] Ebu Davud, Edeb, 61 (Hadis No: 4948). إِنَّكُمْ تُدْعَوْنَ يَوْمَ الْقِيَامَةِ بِأَسْمَائِكُمْ وَأَسْمَاءِ آبَائِكُمْ فَأَحْسِنُوا أَسْمَاءَكُمْ

[2] Ebu Davud, Edeb, 106, 107 (Hadis No: 5105). رَأَيْتُ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم أَذَّنَ فِى أُذُنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِىٍّ – حِينَ وَلَدَتْهُ فَاطِمَةُ – بِالصَّلاَةِ

[3] İmam Beyhakî, bu hadisi naklettikten sonra isnadında zayıflık olduğunu ifade etmiştir. Bkz. Ebû Bekr Ahmed b. el-Hüseyn b. Alî el-Beyhakī, Şuabu’l-İmân (Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, 2000), 6/390. (Hadis No: 8619). من ولد له مولود فأذن في أذنه اليمنى وأقام في أذنه اليسرى رفعت عنه أم الصبيات.

[4] Muhammed Emin İbn Abidin, Raddu’l-Muhtâr ala’d-Durri’l-Muhtâr (Beyrut: Dâru’l-Marife, 2015), 2/62; Ebu Zekeriyya Muhyiddîn b. Şeref en-Nevevî, el-Mecmû’ Şerhu’l-Mühezzeb (Kahire: İdâratu’-Tibâati’l-Münîriyye, 1928), 8/442.

[5] Bu hususta bkz. Müslim, Âdâb,14 (Hadis No: 2139); Ebu Davud, Edeb, 62 (Hadis No: 4953).