Soru: Erkeğin süslenmesinin ölçüsü nedir? Metal saatlerin kullanılması caiz midir?

Fetva

İslam ziynet ve süslenme noktasında kadın ve erkeği ayırmış, altın ziynetleri ve ipek elbiseleri erkeklere haram kılarken kadınlar için serbest bırakmıştır. Bu noktada Allah Rasûlü ﷺ bir eline altını bir eline de ipeği alarak, “Bu ikisi ümmetimin erkeklerine haram, kadınlarına ise helaldir.” buyurmuştur.[1] Gümüş de altın gibi ziynet eşyası olduğundan cumhur ulemaya göre erkek için yüzük dışında caiz değildir.[2] Sadece Allah Rasûlü ﷺ erkekler için bir miskali (4.25 gram) geçmeyecek şekilde gümüş yüzüğe izin vermiştir.[3] Allah Rasûlü’nün gümüş yüzüğe sınır koyması da esasında gümüşün erkek için caiz olmadığını göstermektedir. Altın ve gümüş dışındaki metallerden (bakır, demir, kurşun vs.) yapılan yüzükler de Hanefi mezhebinde Allah Rasûlü’nden ﷺ gelen riveyetlerden dolayı caiz görülmemiştir.[4] Nitekim Allah Rasûlü ﷺ  demir yüzüğü cehennem ehlinin süsü(!) olarak, bakır yüzüğü de putların kokusunu taşıyan bir ziynet olarak vasıflamıştır.[5] Buna binaen Hanefi fukahası altın ve gümüş dışındaki metallerden elde edilen ziynetlerin hem erkek hem kadın için caiz olmadığını söylemiştir.[6]

Erkeğin ziyneti noktasında sadece yüzüğe izin verilip bunun da bir miskal ile sınırlandırılması göstermektedir ki İslam’da erkek için asıl olan süslenmekten ve takı takmaktan uzak durmaktır. Hanefi mezhebine göre bir miskale kadar gümüş yüzük caiz olsa da sünnet ya da müstehap değildir. Yukarıda da ifade edildiği gibi evla olan yüzük takmamaktır. Sadece kadı veya sultanda olduğu gibi bir ihtiyaca mebni olarak kullanılırsa sünnet olarak addedilebilir.[7] Nitekim Allah Rasûlü ﷺ de taktığı yüzüğü devlet başkanı vasfıyla mühür olarak kullanmıştır. Buna göre hangi maddeden olursa olsun erkeğin bileklik, kolye, küpe gibi kadınların kullandığı ziynetleri takması caiz değildir. Kişinin süslenme dışındaki maksatlarla üzerinde taşıdığı kemer tokası, gözlük, saat gibi eşyaların altın ve gümüş dışındaki metallerden olmasında bir beis yoktur. Zira bunlar takı değil, ihtiyaca binaen takılan eşyalardır.

[1] Ebû Abdillâh Muhammed b. Yezîd el-Kazvinî İbn Mâce, Sünen-i İbn Mâce (Beyrut: Dâru’l-Ma’rife, 2009), “Libâs”, 19. (Hadis No: 3595); Ebû Îsâ Muhammed b. Îsâ b. Sevre (Yezîd) et-Tirmizî, el-Câmiʿu’ṣ-ṣaḥîḥ (Beyrut: el-Mektebetü’l-Asriyye, 2008), “Libas”, 1. (Hadis No: 1720)

[2] Ebü’l-Hasen Burhânüddîn Alî b. Ebî Bekr b. Abdilcelîl el-Fergānî el-Mergīnânî, el-Hidâye şerhu bidâyeti’l-mübtedî (Karaçi,: el-Büşra, 2021), 4/97; Mansûr b. Yûnus b. Salâhiddîn el-Buhûtî, Keşşâfü’l-ḳınâʿ ʿani’l-İḳnâʿ. (Riyad: Mektebetü’n-Nasri’l-Hadîse, 1968), 2/238; Ebû Zekeriyyâ Yahyâ b. Şeref b. Mürî en-Nevevî, el-Mecmû’ Şerhu’l-Mühezzeb (Kahire: İdaratü’t-Tıbai’l-Emîriyye, 1347), 4/444; Ebû Abdillâh Şemsüddîn Muhammed b. Muhammed b. Abdirrahmân el-Hattâb, Mevâhibü’l-celîl li-şerḥi Muḫtaṣarı Ḫalîl (Dâru’l-Fikr, 1992), 1/125.

[3] Süleymân b. el-Eş‘as b. İshâk es-Sicistânî el-Ezdî Ebû Dâvûd, Sünen-i Ebî Dâvûd (Beyrut: Daru’l-Kütübü’l-İlmiyye, 1996), “Hatem”, 4. (Hadis No: 4223) “اتَّخِذْهُ مِنْ وَرِقٍ وَلاَ تُتِمَّهُ مِثْقَالاً”

[4] el-Mergīnânî, el-Hidâye şerhu bidâyeti’l-mübtedî, 4/98.

[5] Ebû Abdirrahmân Ahmed b. Şuayb b. Alî en-Nesâî, es-Sünen (Beyrut: Daru’l-Kütübü’l-İlmiyye, 2009), “Zînet”, 46.

[6] Heyet, el-Fetâva’l-Hindiyye (Beyrut: Dâru’l-Fikr, 2014), 5/388.

[7] Heyet, el-Fetâva’l-Hindiyye, 5/389.