Soru: Namazda kıraatin ölçüsü nedir?
Fetva
Namazın farzlarından biri de kıraattir.[1] Zira Rabbimiz ﷻ “Size, Kur’ân’dan kolay gelen ayetleri okuyun” buyurmaktadır.[2] Kıraatin farz oluşu hususunda fukahanın cumhuru ittifak etmekle birlikte[3] bunun sesli yahut sesiz okunması gereken yerleri tayin hususunda bir ihtilaf söz konusudur.
Hanefilere göre cemaate imamlık yapan kişi sabah namazında, akşam ve yatsı namazlarının ilk iki rek’atında sesli kıraat yapmalıdır.[4] Ancak kişi bu namazları vaktinde ve tek başına eda ettiğinde muhayyerdir; dilerse sesli ya da sessiz okuyabilir. Fakat en faziletli olan bu durumda sesli okumasıdır.[5] Sabah, akşam ve yatsı namazlarının cemaatle kaza edilmesi halinde imam, kıraati sesli yapar. Kişinin bu namazları tek başına kaza etmesi halinde kıraati nasıl yapacağı ise mezhep içerisinde ihtilaflı olmakla birlikte cumhur fukaha kişinin muhayyer olduğunu ifade etmektedir.[6] Cuma ve bayram namazlarında da imam sesli kıraatte bulunur.[7] Diğer namazlarda ise kıraat sessiz bir şekilde ifa edilir.[8]
Şafi mezhebine göre ise kıraatin keyfiyeti meselesinde ölçü kaza edilen vakittir.[9] Buna göre kişinin namazı kaza ettiği vakit kıraatin sesli yapıldığı bir vakit ise kıraati sesli yapar. Ancak namaz sessiz okunan bir vakte aitse kişi sessiz bir şekilde kıraat eder. Bu hususta namazın cemaatle yahut münferit eda edilmesi arasında bir fark yoktur.[10]
Sesli kıraatin asgari ölçüsü kişinin sesini başkasının duyması, sessiz kıraatin ölçüsü ise kişinin kendi sesini işitmesidir. Hanefi[11] ve Şafii[12] mezhepleri arasında bu hususta bir fark yoktur.
[1] Ebü’l-Hüseyn Ahmed b. Ebî Bekr Muhammed b. Ahmed el-Kudûrî, Muhtasaru’l Kuduri (Karaçi,: el-Büşra, 2018), 90.
[2] Muzzemmil 74/20.” فَٱقۡرَءُوا۟ مَا تَیَسَّرَ مِنَ ٱلۡقُرۡءَانِۚ”
[3] Ebü’l-Velîd Muhammed b. Ahmed b. Muhammed el-Kurtubî İbn Rüşd, Bidâyetü’l-müctehid ve nihâyetü’l-muḳteṣıd (Dammam: Daru İbni Cevzi, 2021), 2/109.
[4] Ebü’l-Fazl Mecdüddîn Abdullāh b. Mahmûd b. Mevdûd el-Mevsılî, el-İḫtiyâr li-taʿlîli’l-Muḫtâr (Beyrut: er-Risâletü’l-Âlemiyye, 2009), 1/168.
[5] Ebü’l-Hasen Burhânüddîn Alî b. Ebî Bekr b. Abdilcelîl el-Fergānî el-Mergīnânî, el-Hidâye şerhu bidâyeti’l-mübtedî (Karaçi,: el-Büşra, 2022), 1/204.
[6] İbn Âbidîn Muhammed Emîn b. Ömer b. Abdilazîz el-Hüseynî ed-Dımaşkī, Reddü’l-muḥtâr ʿale’d-dürri’l-muḫtâr (Dimeşk: Dâru’l Selam, 2023), 3/438.
[7] Ebü’l-Hüseyn Ahmed b. Ebî Bekr Muhammed b. Ahmed el-Kudûrî, Şerḥu Muḫtaṣari’l-Kerḫî (Kuveyt: Mektebetü’l-İmam ez-Zehebi, 2022), 1/379.
[8] el-Mergīnânî, el-Hidâye şerhu bidâyeti’l-mübtedî, 1/204.
[9] İbrâhîm b. Muhammed b. Ahmed el-Bâcûrî, Ḥâşiye ʿalâ Şerḥi İbn Ḳāsım el-Ġazzî ʿalâ metni Ebî Şücâ (Lübnan: Daru’l-Nur Sabah, 2015), 1/457.
[10] Not: Kişi imama tabi olarak kılarsa sessiz okur.
[11] el-Mergīnânî, el-Hidâye şerhu bidâyeti’l-mübtedî, 1/206.
[12] el-Bâcûrî, Ḥâşiye ʿalâ Şerḥi İbn Ḳāsım el-Ġazzî ʿalâ metni Ebî Şücâ, 1/456.
