Soru: Anestezi orucu bozar mı?
KISA FETVA
Cilt üzerine merhem sürmek veya sprey sıkmak suretiyle yapılan anestezi orucu bozmaz. Gaz solumak ve iğne vurmak şeklinde yapılan anestezi ise orucu bozar. İğne yoluyla yapılan anestezide lokal ile diğerleri arasında bir fark yoktur. Zira her ne kadar sadece iğnenin yapıldığı bölgede uyuşma meydana gelse de enjekte edilen ilaç kana karışarak vücuda dahil olmaktadır. Kana karışan maddeler ise kılcal damarlar vasıtasıyla cevf olarak tabir ettiğimiz bölge dahil vücudun tamamına ulaşmaktadır.
FETVA
Anestezi; etki alanına göre genel, bölgesel ve lokal olmak üzere üç kısma ayrılır. Genel anestezi tüm vücudun kontrollü bir şekilde uyuşturulması işlemidir. Bu işlemle birlikte vücudun tamamında duyu kaybı yaşanır. Bölgesel anestezi kol, bacak veya vücudun belden aşağısındaki kısmına uygulanır. Lokal anestezi ise vücudun belirli bölgelerinin uyuşturulması işlemidir. Diş çekimi gibi nispeten basit süreçlerde lokal anestezi kullanılır. Anestezi hastaya damardan enjeksiyon yapmak suretiyle verilebileceği gibi sprey sıkmak, merhem sürmek şeklinde de verilebilir veya hastaya gaz soluması yaptırılabilir.
İğne ile enjekte etmek suretiyle yapılan anesteziler ihtilaflı olmakla birlikte mezhebin tercih edilen görüşüne göre orucu bozar. Şafiilere göre ise bozmaz.[1] Deri üstüne merhem sürmek ve sprey sıkmak şeklinde uygulanan anestezi ise orucu bozmaz. Zira cilt üzerindeki gözeneklerden emilerek vücuda giren maddenin orucu bozmayacağı hususunda fukaha arasında ittifak vardır.[2] Hastanın gaz soluması şeklinde yapılan anestezide ise, söz konusu madde cevf olarak tabir edilen bölgeye ulaştığından oruç bozulur. Zira vücudun içerisine solunum yoluyla alınan madde mücerret oksijen olmayıp vücudun uyuşmasını sağlayan ilaçlar içermektedir. Kişinin kasten bir dumanı içine çekmesi halinde orucunun bozulacağını ifade eden fukahaya göre bu durum orucu evleviyetle bozar.[3]
Buna göre cilt üzerine merhem sürmek veya sprey sıkmak suretiyle yapılan anestezi orucu bozmaz. Gaz solumak ve iğne vurulmak şeklinde yapılan anestezi ise orucu bozar. İğne yoluyla yapılan anestezide lokal ile diğerleri arasında bir fark yoktur. Zira her ne kadar sadece iğnenin yapıldığı bölgede uyuşma meydana gelse de enjekte edilen ilaç kana karışarak vücuda dahil olmaktadır. Kana karışan maddeler ise kılcal damarlar vasıtasıyla cevf olarak tabir ettiğimiz bölge dahil vücudun tamamına ulaşmaktadır.
[1] Bu hususta detaylı bilgi için bkz. https://fetva.ifam.org.tr/asi-veya-igne-yaptirmak-orucu-bozar-mi/
[2] Burhanuddîn el-Merğînânî, el-Hidâye Şerhu Bidâyeti’l-Mübtedî (Karaçî: Mektebtu’l-Büşrâ, 2021), 1/345; Kâsım Abdulkerîm b. Muhammed b. Abdilkerîm el-Kazvînî er-Râfiî, Fethu’l-Azîz bi Şerhi’l-Vecîz(eş-Şerhu’l-Kebîr) (Dâru’l-Fikr, ts.), 6/379.
[3] Muhammed Emin İbn Abidin, Raddu’l-Muhtâr ala’d-Durri’l-Muhtâr (Beyrut: Dâru’l-Marife, 2015), 3/421.
