Soru: Başındaki topuza mesh eden kadının abdesti geçerli olur mu?
FETVA
Başı mesh etmek abdestin farzlarındadır.[1] Zira Allah Teala; “Ey iman edenler! Namaz kılmaya kalkacağınız zaman yüzlerinizi, dirseklere kadar ellerinizi yıkayın; başlarınızı meshedin, ayaklarınızı da topuk kemiklerine kadar (yıkayın).”[2] buyurmaktadır. Fukaha, meshin hududunu tayin bağlamında başın sınırının kulak hizasından yukarısı olduğunu ifade etmekte[3] ve saçın da baş ile aynı hükümde olduğunu söylemektedir.[4] Buna göre farzın yerine gelmesi için -hangi taraf olduğu fark etmeksizin- kulak hizasının üzerindeki kısmın mesh edilmesi gerekir.[5] Ancak kökü kulak hizasının yukarısında olmasına rağmen uzayıp aşağıya sarkan saçın mesh edilmesiyle farz yerine gelmez.[6] Buna göre uzun olup da aşağı sarkan ancak kadın tarafından topuz yapılarak başın üstüne sabitlenen saç asıl itibariyle kulak hizasının aşağısında olduğundan bunun mesh edilmesiyle farz yerine gelmez.[7] Bu hususta Şafiîler de Hanefîlere muvafakat etmektedir.[8]
[1] Burhanuddîn el-Merğînânî, el-Hidâye Şerhu Bidâyeti’l-Mübtedî (Karaçî: Mektebtu’l-Büşrâ, 2021), 1/53.
[2] Maide 5/6. یَـٰۤأَیُّهَا ٱلَّذِینَ ءَامَنُوۤا۟ إِذَا قُمۡتُمۡ إِلَى ٱلصَّلَوٰةِ فَٱغۡسِلُوا۟ وُجُوهَكُمۡ وَأَیۡدِیَكُمۡ إِلَى ٱلۡمَرَافِقِ وَٱمۡسَحُوا۟ بِرُءُوسِكُمۡ وَأَرۡجُلَكُمۡ إِلَى ٱلۡكَعۡبَیۡنِۚ
[3] Hasan b. Ali eş-Şurunbulâlî, Merâki’l-Felâh(Haşiyetu’t-Tahtâvî ile beraber) (İstanbul: el-Mektebetu’l-Hanîfiyye, 2018), 1/128.
[4] Şemsuddîn Muhammed b. Muhammed el-Hatîb eş-Şirbînî, Muğni’l-Muhtac ilâ Marifeti Meâni Elfâzi’l-Minhâc (Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, 1994), 1/177.
[5] Abdullah b. Muhammed b. Süleyman Dâmâd Efendi, Mecmeu’l-Enhur fî Şerhi Mülteka’l-Ebhur (Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, 1910), 1/11.
[6] Muhammed b. Hasan eş-Şeybânî, el-Asl (Beyrut: Dâru İbn Hazm, 2012), 1/34; eş-Şirbînî, Muğni’l-Muhtac ilâ Marifeti Meâni Elfâzi’l-Minhâc, 1/176.
[7] Bkz. Ahmed b. Muhammed b. İsmâîl et-Tahtâvî, Hâşiyetu’t-Tahtâvî (İstanbul: el-Mektebetu’l-Hanîfiyye, 2018), 1/128; Muhammed Emin İbn Abidin, Raddu’l-Muhtâr ala’d-Durri’l-Muhtâr (Lahor: Mektebetu Reşîdiye, 2023), 1/328.
[8] Ebu Zekeriyya Muhyiddîn b. Şeref en-Nevevî, el-Mecmû’ Şerhu’l-Mühezzeb (Kahire: İdâratu’-Tibâati’l-Münîriyye, 1928), 1/405.
