Soru: Kur’an-ı Kerim’e yemin etmek caiz midir?
FETVA
Sözlükte “kuvvet” manasına gelen yemin,[1] terim olarak kişinin bir şeyi yapacağına ve yapmayacağına dair olan ifadesini kuvvetlendirmek için Allah Teala’nın ismini zikretmesidir.[2] Yemin yalnızca Allah Azze ve Celle’nin isimleri ve sıfatlarıyla yapılır.[3] Zira Allah Rasulü ﷺ “Her kim yemin ederse ya Allah’a ﷻ yemin etsin ya da sussun.”[4] buyurmakta, başka bir hadis-i şerifte de Allah Teala’dan başka bir şeye yemin eden kimsenin O’na ortak koştuğunu ifade etmektedir.[5]
Yeminlerde örfün muteber olduğunu ifade eden İmam el-Mergīnânî’nin de içinde bulunduğu Hanefi fukahası[6] her ne kadar Kur’an-ı Kerim Allah Teala’nın zatıyla kaim olan, kelam sıfatının bir tecellisi olsa da örfte mevcut olmadığından “Kur’an’a yemin ederim.” şeklindeki bir ifadenin yemin olmadığını söylemektedir.[7] Sonraki devirdeki fukaha ise zamanla Kur’an’a yeminin örf haline geldiğini ifade etmekte, buna bağlı olarak da Kur’an’a yemin etmenin geçerli olduğunu ve bu fetvanın tercihe daha şayan olduğunu beyan etmektedir.[8] Mushaf ise Allah Teala’nın sıfatı olmadığından, onun üzerine el koyup yemin etmek geçerli değildir. Ancak mushafın üzerine elini koyan kimsenin içindeki Allah’ın kelamına niyet ederek yemin etmesi geçerlidir.[9]
[1] Ebü’l-Hüseyn Ahmed b. Zekeriyyâ b. Muhammed er-Râzî el-Kazvînî el-Hemedânî İbn Fâris, Muʿcemü meḳāyîsi’l-luġa (Darul Fikr, 1979), 6/158.
[2] Molla Hüsrev, Dürerü’l-ḥükkâm fî şerḥi Ġureri’l-aḥkâm (Darül İhya el Kütübül Arabiyye, ts.), 2/38.
[3] Ebü’l-Hüseyn Ahmed b. Ebî Bekr Muhammed b. Ahmed el-Kudûrî, el-Muḫtaṣar (Beyrut: Darü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1997), 209-210.
[4] Buhari, Şehâdât, 26 (Hadis No: 2679); Müslim, Eyman, 4 (Hadis No: 1646).
مَنْ كَانَ حَالِفًا فَلْيَحْلِفْ بِاللَّهِ أَوْ لِيَصْمُتْ
[5] Ebu Davud, Eyman ve Nüzur, 4 (Hadis No: 3251); Tirmizi, Nüzur ve Eyman, 9 (Hadis No: 1535).
مَنْ حَلَفَ بِغَيْرِ اللَّهِ فَقَدْ أَشْرَكَ
[6] Damad Efendi, Mecmaʿu’l-enhur fî şerḥi Mülteḳa’l-ebḥur (Daru İhyai Kütübi’l-Arabiyye, ts.), 1/548; Alâüddîn Muhammed b. Alî b. Muhammed el-Haskefî, ed-Dürrü’l-muḫtâr (Beyrut: Dârül-Kütübil İlmiyye, 2002), 281.
[7] Ebü’l-Hasen Burhânüddîn Alî b. Ebî Bekr b. Abdilcelîl el-Fergānî el-Mergīnânî, el-Hidâye şerhu bidâyeti’l-mübtedî (Sind: el-Büşra, 2021), 2/231.
[8] Kemâlüddîn Muhammed b. Abdilvâhid b. Abdilhamîd es-Sivâsî el-İskenderî İbnü’l-Hümâm, Fetḥu’l-ḳadîr li’l-ʿâcizi’l-faḳīr (Beyrut: Dâru’l-Fikr, ts.), 5/69; Heyet, el-Fetâva’l-Hindiyye (Daru’l-Fikr, 1310), 2/53.
[9] Muhammed Emîn b. Ömer b. Abdilazîz el-Hüseynî ed-Dımaşkī İbn Âbidîn, Reddü’l-muḥtâr ʿale’d-dürri’l-muḫtâr (Beyrut: Darul Fikr, 1992), 3/713.
